U niệu khẩu (urethra mouth tumors) là bệnh lành tính, tổn thương đoạn niệu đạo xa (miệng niệu đạo) thường gặp phụ nữ mãn kinh. Gần đây bệnh này cũng thấy ở nam giới. U niệu khẩu cũng giống như những bệnh niệu đạo khác như ung thư niệu đạo. Nên cần phải phân biệt những bệnh như túi thừa niệu đạo, sa niêm mạc niệu đạo, ung thư niệu đạo và áp-xe tuyến quanh niệu đạo.

Uniệu khẩu thường xuất phát từ bờ sau của miệng niệu đạo có thể xem như là thịt thừa của niêm mạc niệu đạo xa. Có thể đạt kích thước 1-2 cm đường kính.

Thường gặp ở người già mãn kinh. Sa niêm mạc niệu đạo cũng giống như bệnh này về hình thể bên ngoài nhưng sa niêm mạc niệu đạo thường có hình tròn theo hình dạng của niệu đạo, còn bệnh này khối này thường có chân dính vào bờ dưới của niệu đạo. Sa niêm mạc niệu đạo thường xảy ra bất kỳ lứa tuổi nào.

Sinh lý bệnh học: Bước đầu tiên của bệnh này là có sa niêm mạc niệu đạo gây ra  bởi sự teo niêu mạc do thiếu estrogen. Dần dần do cọ xát do niêm mạc tiếp xúc bên ngoài gây ra lớn dần lên, xuất huyết, viêm mạn tính, hoại tử.

Những trường hợp melanoma, lao tiết niệu, lạc chỗ ruột (intestinal ectopia), lymphoma, bướu cơ niệu đạo (leiomyoma) cũng giống như polype niệu đạo cũng đã có báo cáo; tuy nhiên rất hiếm. Carcinoma tế bào vảy trong biểu mô xuất phát từ polype niệu đạo cũng được báo cáo gặp 2 bệnh nhân. Thêm vào đó, polype niệu đạo cũng hiếm xảy ra tuổi tiền mãn kinh tuy nhiên nếu có cũng thường lớn lên nhanh trong thời kỳ mang thai.

Lâm sàng

Hầu khối u niệu khẩu là không có triệu chứng và tình cờ phát hiện khi khám phụ khoa; tuy nhiên vài trường hợp bệnh nhân rất đau hoặc có thể kèm theo với tiểu gắt, hoặc chảy máu hoặc bệnh nhân thấy có máu dính quần lót. Bệnh này ít khi giải thích được bệnh lý đi tiểu nhiều lần ở phụ nữ.

Khi khám, chúng đều là khối thịt có màu hồng, đỏ lồi ra ngoài từ miệng niệu đạo. Trong những trường hợp hiếm hơn chúng có thể là có màu tím hay đen do có máu đông bên trong. Vài tổn thương giống với ung thư niệu đạo.

Chỉ định điều trị

Điều trị bảo tồn (tắm trong bồn nước ấm, bôi kem estrogen, hoặc thuốc kháng viêm sử dụng tai chỗ) là điều trị thích hợp trong hầu hết bệnh nhân. Phẫu thuật khi tổn thương quá lớn có triệu chứng lâm sàng, cho bệnh nhân mà điều trị bảo tồn thất bại. Hoặc cho những bệnh nhân có chẩn đoán chưa rõ ràng.

Phẫu thuật. Cho bệnh nhân có khối quá to, có triệu chứng và ở những người không có chẩn đoán rõ ràng. Sưng phù, không đáp ứng với điều trị nội khoa, có hình dạng không điển hình, ngày càng lớn dần có chỉ định phẫu thuật cắt bỏ. Bướu phát hiện tình cờ khi cắt là 2%.

Soi niệu đạo bàng quang để loại trừ những tổn thương trong niệu đạo bàng quang như  (ung thư, túi thừa, áp-xe).Phẫu thuật cắt bỏ quanh viền khối u và khâu chỉ tiêu 3/0 hay 4/0.

Tại bệnh viện ĐKKVMNPhía Bắc tỉnh Quảng Nam năm 2016 tại khoa ngoại tổng hợp chúng tôi đã gặp 2 trường hợp và đã phẫu thuật thành công.

Hình ảnh minh họa

BSCKII: Nguyễn Văn Huấn – Ngoại tổng hợp